Hành trình phát triển sản phẩm thổ cẩm của Chie Dù Pù Dù Pà

Với sứ mệnh bảo tồn và tìm hướng đi mới cho nghề dệt thổ cẩm truyền thống ở Việt Nam phát triển một cách bền vững, có định hướng, có ý nghĩa, chị Thu Thủy - founder của Chie Dù pù Dù pà trong nhiều năm qua đã luôn cố gắng tiếp nối hành trình phát triển nét văn hóa độc đáo này.

Hành trình 11 năm gắn liền với các sản phẩm thổ cẩm

Năm 2008, chị Thủy - Founder Chie Dù Pù Dù Pà tham gia dự án “Xúc tiến ngành nghề nông thôn Tây Bắc” do JICA tài trợ – một chương trình của Nhật Bản với mục đích nâng cao tay nghề may của nghệ nhân các vùng dân tộc thiểu số tại Việt Nam. Sau ba năm, 2011, dự án kết thúc với nhiều câu hỏi còn dang dở những người dân vùng cao sẽ làm gì sau dự án? Đâu là đầu ra cho các sản phẩm thủ công của họ? Họ sẽ tiếp tục duy trì sản xuất thổ cẩm truyền thống với định hướng như thế nào?

Tuy nhiên, nhờ sự động viên của các chuyên gia người Nhật, cùng với mối cơ duyên với nghề dệt đã thôi thúc chị Thủy tìm hướng đi mới cho những sản phẩm thủ công bà con vùng cao. Chie Dù pù Dù pà ra đời cũng vì thế, với mục đích đồng hành cùng bà con dân tộc thiểu số bảo tồn và phát triển nghề làm vải thủ công truyền thống, tăng thêm sinh kế bền vững và lan tỏa nét đẹp văn hóa bản địa.

Khoảng 5 năm đầu chị Thủy thường lên tận nơi để hướng dẫn bà con mỗi khi có mẫu mới. Sau đó, các Hợp tác xã sẽ cử một đến hai người tay nghề khá về Hà Nội học. Gần đây, nhờ sự phát triển của các phương tiện hiện đại, cộng với tay nghề ngày một nâng cao của bà con nên chị chỉ cần gửi thông tin, hình ảnh và yêu cầu về sản phẩm là bà con tự làm được.

Với vốn hiểu biết sâu rộng về văn hoá các DTTS, đồng thời không ngừng học hỏi, trau dồi thêm kiến thức về nghề dệt, nên chị Thủy là người trực tiếp lên ý tưởng cho các sản phẩm của mình. Do đó, các sản phẩm thủ công của Chie không những giữ được nét đặc trưng văn hóa của các dân tộc, mà còn chứa đựng hơi thở của cuộc sống, có tính ứng dụng cao. Một số sản phẩm nổi bật, được yêu thích như: Quần áo, khăn, mũ, mành rèm, ga gối, khăn trải bàn, lót cốc, đồ chơi, móc khoá, thú nhồi bông…

2. Chie Dù Pù Dù Pà, nét văn hóa thổ cẩm giữa Hà Nội

“Chie” là một cái tên rất phổ biến trong tiếng Nhật, mình lấy cái tên “Chie” này một phần cũng muốn để mọi người nhớ đến sự giúp đỡ lớn lao các chuyên gia người Nhật, các bác là người đã đặt nền móng cho dự án “Xúc tiến ngành nghề nông thôn Tây Bắc” này. Ngoài ra, “Chie” cũng là tên một nhân vật truyện tranh gắn liền với tuổi thơ của Thuỷ, đó là “cô bé hạt tiêu”.

Còn “Dù Pù Dù Pà” bắt nguồn từ tiếng Thái, nghĩa là “ở rừng ở núi”. Ở Chie, món gì cũng mộc mạc, đơn sơ, đều “dù pù dù pà – ở rừng, ở núi về”.

Các hợp tác xã dệt may mà Chie hợp tác như Hợp tác xã dệt thổ cẩm Na Sang (Điện Biên); Hợp tác xã dệt Chiềng Châu (Hòa Bình) và một số nhóm, hộ gia đình ở Cán Tỷ, Hà Giang; Pà Cò, Hòa Bình; Kỳ Sơn, Nghệ An… và mới đây là một số nhóm dệt miền Trung, Tây Nguyên. Các sản phẩm tại Chie được làm tại xưởng mẫu ở Hà Nội, sau đó chuyển lên các hợp tác xã dệt Chiềng Châu để bà con dân tộc Thái may hoàn thiện.
Chie tổ chức rất nhiều hoạt động nhằm quảng bá rộng rãi nét đẹp văn hoá của các DTTS. Có thể kể đến một số hoạt động nổi bật như: Buổi trưng bày "Nét chạm thời gian" và Talkshow (buổi chia sẻ) "Ý nghĩa của lễ buộc chỉ cổ tay và tục cưới hỏi của người dân tộc thiểu số" vừa diễn ra vào đầu tháng 4/2021 thu hút đông đảo sự tham gia của các bạn trẻ.

Không chỉ vậy, hằng ngày Chie vẫn tiếp đón rất đông những vị khách đến không chỉ để mua sắm, mà họ đến để gặp chị Thủy, để cùng “thưởng” trà trong không gian đậm bản sắc dân tộc, được chị kể cho nghe về nghề dệt truyền thống như, cách nhuộm ra các tấm vải màu xanh từ cây chàm, màu cam từ củ nâu, về quy trình từ một cây lanh khô cứng để ra một chiếc váy của cô gái Mông.
Hay họ đến để nghe kể về Khau Kut và Kut Pieu - một câu chuyện cảm động về tình yêu và tình nghĩa vợ chồng của người Thái, về những đồng bạc thách cưới, những đôi khuyên tai đủ kiểu dáng độc đáo hay những chiếc trâm cài tóc tinh xảo… và rất nhiều chủ đề hấp dẫn khác về đồng bào DTTS.
Chị Thủy thường nói: “Có nhiều cách để giữ gìn bản sắc văn hoá DTTS, chỉ là bản thân của mỗi cá nhân, cộng đồng dân tộc phải nhận thức được ý nghĩa về cái đẹp, bản sắc quý báu dân tộc mình, mà tự hào và có trách nhiệm để giữ gìn và phát huy được giá trị của nó”.
Vì vậy hành trình của Chie Dù Pù Dù Pà là một hành trình dài và vô cùng khó khăn, tuy nhiên tất cả những sản phẩm những câu chuyện ẩn sau những nét thổ cẩm đó đều có những ý nghĩa riêng.